Jak uchronić się przed pożyczką na Twoje dane?

Dane osobowe, tj. imię i nazwisko, PESEL, numer dowodu osobistego, adres zamieszkania, to podstawowe informacje konieczne do zaciągnięcia kredytu czy pożyczki. Kiedy dostaną się w niepowołane ręce (np. zostaną wykradzione lub sam doprowadzisz do ich ujawnienia, np. w social media), mogą posłużyć do zaciągnięcia finansowych zobowiązań bez Twojej wiedzy. Jak skutecznie chronić się przed pożyczką na Twoje dane?

Jak chronić dane osobowe?

Jeśli nie chcesz paść ofiarą wyłudzenia pożyczki na twoje dane osobowe, musisz szczególnie zadbać o ich bezpieczeństwo. I chociaż 55 proc. z nas wie, co powinno zrobić w sytuacji wyłudzenia lub kradzieży danych osobowych, to pozostałe 45 proc. nie ma takiej wiedzy albo nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie¹.

Stosunkowo wysoka świadomość dotycząca możliwości utraty danych jest pocieszająca. Tym bardziej, że zdajemy sobie sprawę, w jaki sposób możemy je utracić. Największym zagrożeniem dla danych osobowych wg niemal 43 proc. Polaków jest ich kradzież w wyniku próby wyłudzenia przez oszustwo (np. poprzez fałszywe telefony, maile, SMS). Kolejnym zaś jest utrata danych w wyniku włamania do komputera lub telefonu². Dlatego tak ważna jest ostrożność w odpowiadaniu na pochodzące z nieznanego źródła maile czy SMS oraz korzystanie z zabezpieczeń antywirusowych na urządzeniach cyfrowych.

Warto pamiętać jednak, że mimo naszej największej dbałości o bezpieczeństwo danych osobowych, te mogą dostać się w ręce oszustów w wyniku różnorodnych wycieków z baz firm czy instytucji. Taką sytuację, jako zagrożenie dla bezpieczeństwa danych wskazuje 34,4 proc. Polaków³. Zatem troska o bezpieczeństwo danych osobowych nie zawsze okazuje się dostateczną formą ochrony.

Dlatego warto korzystać z dostępnych narzędzi, które zablokują złodziejom możliwość wykorzystania Twoich danych: zastrzeżenia możliwości zaciągnięcia zobowiązania finansowego na Twój numer PESEL oraz weryfikację, czy nikt nie próbował skorzystać pożyczki podając Twoje dane.

Rządowe darmowe zastrzeżenie PESEL w planach

Nad skutecznym narzędziem ochrony danych osobowych obywateli pracuje rząd. Aktualnie trwają prace nad bazą, do której każdy będzie mógł bezpłatnie zgłosić swój PESEL. Dokonując takiego zgłoszenia, będziesz blokować możliwość zaciągania zobowiązań z wykorzystaniem Twoich danych osobowych.

Co ciekawe, weryfikacja danych klientów w rządowej bazie ma być obowiązkowa nie tylko dla instytucji bankowych, ale również operatorów komórkowych. Powodem takiej decyzji jest fakt, że do przestępstw związanych z kradzieżą danych osobowych dochodzi nie tylko w branży finansowej, ale również nagminnie w branży telekomunikacyjnej. Oczywiście osoba, która zgłosi swój numer PESEL do rządowej bazy, będzie mogła „zawiesić” swoje zgłoszenie na czas, kiedy sama będzie chciała skorzystać z kredytu czy zakupić telefon na abonament.

Na chwilę obecną jednak projekt rządowy jest w fazie budowy, dlatego chcąc chronić swoje dane możesz skorzystać z komercyjnych usług – płatnych i bezpłatnych. Działają one na takiej samej zasadzie, to znaczy są to bazy „zastrzeżonych” numerów PESEL, z których mogą korzystać banki, firmy pożyczkowe i operatorzy telekomunikacyjni.

Bezpłatne opcje ochrony danych osobowych

Bezpieczny PESEL

Jednym z narzędzi, które skutecznie może ochronić Cię przed wyłudzeniem pożyczki na Twoje dane osobowe, jest usługa serwisu bezpiecznypesel.pl. Serwis pozwala na wprowadzenie Twojego numeru PESEL do bazy numerów zastrzeżonych. Co to oznacza?

W przypadku próby zaciągnięcia pożyczki czy kredytu na Twoje dane przez osobę niepowołaną, instytucja weryfikująca Twoje dane otrzyma informację o zastrzeżeniu Twojego numeru PESEL, a tym samym odmówi udzielenia finansowego zobowiązania. Dzięki temu otrzymasz skuteczną ochronę przed niechcianymi pożyczkami na wypadek ich kradzieży czy wycieku Twoich danych osobowych.

Oczywiście jeśli sam będziesz chciał zaciągnąć pożyczkę czy kredyt, w każdej chwili możesz cofnąć zastrzeżenie PESEL. Co więcej, w serwisie możesz również zastrzec dokumenty, które utraciłeś (np. w wyniku zguby lub kradzieży).

Raport BIG

Raport BIG Infomonitor jest bezpłatną usługą, która pozwala na sprawdzenie czy nie posiadasz przeterminowanych zobowiązań finansowych, spłacasz w terminie te, które posiadasz oraz czy ktoś nie próbował weryfikować Twojej wiarygodności finansowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Aby pobrać raport, musisz zalogować się w serwisie BIG oraz wprowadzić swoje dane osobowe (PESEL, numer dowodu osobistego). Raport na temat Twojej osoby oraz z tzw. rejestru zapytań możesz pobrać bezpłatnie raz na pół roku.

Raport KRD

Bezpłatny raport o przeterminowanych zobowiązaniach oraz zapytaniach o wiarygodność finansową w ciągu ostatnich 12 miesięcy możesz pobrać też raz na pół roku w Krajowym Rejestrze Długów. Zasadniczą różnicą między tym raportem a raportem generowanym w BIG jest informacja wyłącznie o przeterminowanych i zgłoszonych do KRD zobowiązaniach. Jeśli któreś z nich jest takim, z którego rzeczywiście nie korzystałeś, to sygnał, że padłeś ofiarą oszustwa.

Płatne opcje ochrony danych osobowych

BIK – alerty, raporty

Aby wziąć kredyt, pożyczkę czy skorzystać z zakupów ratalnych, firma udzielająca zobowiązania może dokonać weryfikacji danych osobowych klienta m.in. w Biurze Informacji Kredytowej czy w Krajowym Rejestrze Długów. Wszystko po to, aby upewnić się, czy ubiegający się o zobowiązanie finansowe nie zalega ze spłatą innych kredytów czy rat.

Jeśli chcesz być informowany o każdej takiej weryfikacji Twoich danych, możesz skorzystać z Alertów BIK. Ta płatna usługa gwarantuje przesyłanie do Ciebie informacji w formie SMS i e-maila za każdym razem, kiedy jakaś firma będzie weryfikowała twoje dane w Biurze Informacji Kredytowej. W sytuacji, kiedy otrzymasz taki alert, a Ty sam nie będziesz ubiegał się o pożyczkę czy raty, to będzie sygnał, że ktoś może próbować zaciągnąć zobowiązanie na Twoje dane osobowe. Logując się na swoje konto w serwisie BIK, będziesz mógł sprawdzić jaka firma dokonywała weryfikacji, a tym samym zgłosić do niej fakt, że to nie Ty ubiegasz się o zobowiązanie. Roczny koszt usługi Alert BIK to 24 zł. To stosunkowo niewielka kwota w porównaniu z zobowiązaniami finansowymi, jakie mogą zostać zaciągnięte przez oszustów na Twoje dane. Więcej informacji o tej usłudze znajdziesz na stronie Alertów BIK.

Co ważne, korzystając z Alertów BIK dodatkowo możesz skorzystać z Zastrzeżenia kredytowego. Działa ono na podobnej zasadzie jak usługa Bezpieczny PESEL, z tym zastrzeżeniem, że Zastrzeżenie kredytowe BIK uwzględnia w weryfikacji klientów kilku instytucji finansowych (m.in. Provident, Pekao Bank hipoteczny czy kilka SKOK-ów).

Inną usługą oferowaną przez BIK jest możliwość pobrania raportu o swojej historii kredytowej, aktualnych zobowiązaniach. Wprawdzie raport BIK nie ustrzeże Cię zawczasu przed zaciągnięciem kredytu przez oszustów, jednak wgląd w listę zobowiązań pozwoli Ci zorientować się, że posiadasz zobowiązania, których nigdy nie zaciągałeś. Wiedząc, że padłeś ofiarą oszustwa, będziesz mógł podjąć stosowne kroki w tej sprawie, np. zgłosić oszustwo do organów ścigania. Raport BIK możesz pobrać jednorazowo w cenie 39 zł  lub wykupić w pakiecie usług za 99 zł rocznie. Wszystkie informacje są dostępne na stronie https://www.bik.pl/aktywuj-pakiet-bik.

Chroń PESEL

Inną płatną usługą pozwalającą na ochronę przed oszustwem na Twoje dane osobowe, jest ochrona danych osobowych świadczona przez serwis chronpesel.pl. W zależności od wykupionego pakietu (ceny: 189 zł, 245 zł lub 380 zł na rok) otrzymujesz alerty o zapytaniach na Twój numer PESEL, informacje o dopisaniu Cię do KRD a nawet o założeniu firmy na Twoje dane. W ramach droższych pakietów możesz skorzystać też z listy zapytań o Twoją osobę w ciągu 12 miesięcy, asysty prawnej a nawet ubezpieczenia dokumentów.

Ostrożność przede wszystkim

Sposobów na skuteczną ochronę przed pożyczką na Twoje dane jest sporo. Nic jednak nie zastąpi ostrożności i zdrowego rozsądku.

• Pamiętaj, aby zbyt pochopnie nie udostępniać swojego numeru PESEL czy numer dowodu osobistego firmom lub instytucjom, którym w pełni nie ufasz.
• Nigdy nie zgadzaj się też na kserowanie Twojego dowodu osobistego. 
• Nie udostępniaj też zdjęć swoich kart płatniczych czy dokumentów (nawet fragmentów) w social media.
• Nigdy nie klikaj w nadesłane mailem czy SMS linki, które wymagają logowania do bankowości elektronicznej.

W taki sposób oszuści wyłudzają dane dostępowe do banku, a następnie kradną środki zgromadzone na koncie. Tylko odpowiednia czujność może Cię skutecznie ustrzec przed oszustwami z wykorzystaniem Twoich danych osobowych.

A jeśli mimo ostrożności padłeś ofiarą oszustwa z wykorzystaniem Twoich danych osobowych, jak najszybciej zgłoś sprawę na policję i zastrzeż dokumenty. Warto też o tym fakcie poinformować banki oraz operatorów telekomunikacyjnych, z których usług korzystasz. Dla bezpieczeństwa zmień również hasła do bankowości elektronicznej, kont w social media oraz skrzynek mailowych.

Przypisy:

1, 2, 3 – Chronpsesel.pl, UODO, KRD, Wiedza na temat bezpieczeństwa danych w Polsce. Raport z badania (PDF)