Umiejętność oszczędzania – do nauczenia czy odziedziczenia?

Chociaż dzieci i młodzież często naśladują swoich rodziców w zarządzaniu pieniędzmi, z pewnością nie jest to umiejętność, którą się dziedziczy. Podstaw ekonomii i finansów można się po prostu nauczyć. Czy młodzi Polacy korzystają z tej możliwości?

Raport BGŻOptima „Polak oszczędny 2016” prezentuje ciekawe podejście rodaków do kwestii zarządzania finansami. Zarówno tych starszych, jak też młodego pokolenia.

Rodzice wzorem do naśladowania

Część badania BGŻOptima skupiła się na kwestii nauki podstaw ekonomii młodego pokolenia. Młodzież w wieku 15-18 lat wskazała, że głównym źródłem wiedzy o finansach są przede wszystkim rodzice (43%). Kolejnymi źródłami wiedzy są internet (35%) oraz szkoła (32%). Trzy powyższe źródła wiedzy znacznie wyprzedzają inne, wśród których znalazły się m.in. radio i telewizja (9%), znajomi oraz rodzeństwo (po 5%), prasa (3%) czy dziadkowie (2%).

Wyniesienie dobrych nawyków to podstawa

Co ciekawe, pogląd młodych Polaków podzielają również ich rodzice. 58% z nich twierdzi, że podstawowym warunkiem wyrobienia sobie przez dzieci nawyku oszczędzania jest wyniesienie dobrych przyzwyczajeń z domu i czerpanie przykładu z rodziców, a 88% dorosłych deklaruje, że stara się wyrabiać u swoich dzieci dobre nawyki. Według opiekunów istotną kwestią w nauki zarządzania finansami jest również możliwość dysponowania przez dzieci i młodzież własnymi pieniędzmi (33%). I chociaż co piąty polski nastolatek posiada własne konto bankowe, to aż niemal 60% rodziców nie wypłaca regularnego kieszonkowego swoim podopiecznym.

Co z tym kieszonkowym?

Raport BGŻOptima przedstawia też w ciekawy sposób kwestię wypłaty kieszonkowego. W grupie rodziców dzieci w wieku 6-18 lat regularną gotówkę wypłaca 46% opiekunów. Statystyczna wysokość kieszonkowego wynosi 61,40 zł. Co ciekawe, regularne wypłacanie kieszonkowego nie wiąże się z wysokością osiąganych przez rodziców dochodów. Największy odsetek rodziców wypłacających dzieciom regularną gotówkę jest w grupach: zarabiających mniej niż 1000 zł (60%), zarabiających między 5000 a 7000 zł (50%) i zarabiających pomiędzy 2000 a 3000 zł (49%). Rodzice najbardziej zamożni, których dochody przekraczają 10 000 zł i dają regularnie gotówkę swoim pociechom, stanowią 39% badanych. Interesujący jest też fakt, że regularne kieszonkowe starają się wypłacać również ci, którzy nie osiągają żadnych dochodów (21%).

Najlepiej uczy życie

86% rodziców przyznaje, że uczy dziecko podstawowych zasad oszczędzania i wydawania pieniędzy poprzez wspólne rozmowy na ten temat. Z reguły okazją do takich rozmów są wspólne zakupy (56%), duży wydatek dla potomka, np. rower czy telefon (40%) oraz wypłata kieszonkowego (28%). Częściej te tematy poruszają kobiety. Chęć prowadzenia tego rodzaju rozmów przez rodziców wynika również z ich poziomu wiedzy na temat ekonomii i finansów.

Własna gotówka na własne cele

Własnymi pieniędzmi dysponuje duża grupa nastolatków. Aż 82% młodzieży w wieku 15-18 lat przyznaje, że posiada środki finansowe, którymi może samodzielne dysponować. Oczywiście najczęściej młodzi ludzie dostają je w ramach kieszonkowego wypłacanego przez rodziców i dziadków (61%). Część osób również samodzielnie zarabia na własne wydatki (28%).

Pozytywne podejście młodego pokolenia

Część badania dotycząca podejścia młodego pokolenia do kwestii oszczędzania napawa nadzieją. 74% nastolatków w grupie 15-18 lat uważa, że dobrze jest odkładać regularnie pieniądze, aby mieć zabezpieczenie na czarną godzinę. Ponad połowa z nich (52%) jest ponadto przekonana, że bez względu na wysokość dochodów, zawsze jest możliwe odłożenie nawet niewielkiej kwoty na przyszłość. Ponadto to właśnie rodzice zachęcają w dużej mierze młode pokolenie do regularnego oszczędzania (88%).

Jak zatem młodzi Polacy zarządzają swoimi pieniędzmi? Całą posiadaną kwotę wydaje jedynie 10%. Jedynie 6% odkłada wszystkie pieniądze. Najczęściej, bo aż w 84% przypadków, część posiadanych środków jest wydawana, a część oszczędzana. Młodzi oszczędzają najczęściej wtedy, kiedy planują duży wydatek (42%). Jednak 39% badanych oszczędza regularnie za każdym razem, jak otrzyma jakiekolwiek pieniądze.

Polska młodzież oszczędza najczęściej na przyjemności, wymarzone ubrania, gry, książki, komputer czy rower (27%). 19% młodych nie ma określonego celu, na jaki oszczędza. Dla grupy 14% nastolatków oszczędności mają być zabezpieczeniem nieprzewidzianych sytuacji.

I chociaż podejście do oszczędzania jest optymistyczne, to może martwić fakt, że aż 77% młodych trzyma swoje oszczędności w gotówce w domu. Tylko 20% młodzieży w wieku 15-18 lat gromadzi pieniądze na własnym koncie bankowym. Aby skutecznie zwiększyć ten odsetek, konieczna jest praktyczna edukacja w zakresie ekonomii i finansów. Mądrego oszczędzania trzeba się nauczyć. Nie można go odziedziczyć.

Artykuł opracowano w oparciu o wyniki badań „Polak oszczędny 2016. Czy oszczędność jest dziedziczna?” przeprowadzone w 2016 r. przez BGŻOptima.